Bel fıtığı (lomber disk hernisi), genellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerle ilişkilendirilse de, son yıllarda gençlerde de giderek artan bir sıklıkta görülmeye başlamıştır. Özellikle 15–30 yaş arası bireylerde yapılan son çalışmalar, bel fıtığı ve disk dejenerasyonu (disk yıpranması) oranlarının düşündüğümüzden çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu durum, yaşam tarzı değişiklikleri, uzun süreli oturma alışkanlığı ve obezitenin artışıyla yakından ilişkilidir.
Güzel Antalya İçerik
- 1 Bel Fıtığı Ameliyatı Gençlerde Neden Giderek Yaygınlaşıyor?
Bel Fıtığı Ameliyatı Gençlerde Neden Giderek Yaygınlaşıyor?
Bel fıtığı (lomber disk hernisi), uzun yıllar sadece ileri yaşlarda görülen bir hastalık olarak biliniyordu. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, genç yaşta bel fıtığı vakalarının ve bel fıtığı ameliyatı sayılarının belirgin biçimde arttığını göstermektedir.
Bu artışın en önemli sebepleri arasında hareketsiz yaşam tarzı, yanlış oturma alışkanlıkları, obezite ve genetik yatkınlık yer almaktadır. Özellikle bilgisayar başında geçirilen uzun saatler, gençlerin omurga sağlığını tehdit eden başlıca faktörlerden biridir.
Gençlerde Bel Fıtığı Artıyor: Bilimsel Veriler Ne Diyor?
Yakın zamanda yapılan iki önemli araştırma bu konudaki farkındalığı artırmıştır.
Birincisi, “Risk Factors for Lumbar Disc Herniation in Adolescents and Young Adults” adlı çalışmada, 25 yaş altı 104 bel fıtığı hastası ve 104 sağlıklı birey karşılaştırılmıştır.
Sonuçlar çarpıcıdır:
- Obezite (BMI > 30),
- Ailede bel fıtığı öyküsü,
- Yanlış oturma pozisyonu,
- Günlük 6 saatten fazla oturma
- Bel travması öyküsü
gibi faktörler, gençlerde bel fıtığı riskini anlamlı şekilde artırmaktadır. Özellikle obezite (5 kat), aile öyküsü (3 kat) ve travma (yaklaşık 4 kat) riski yükseltmektedir.
İkinci çalışma ise, “Disc Degeneration in Lumbar Spine of Asymptomatic Young Adults” başlığıyla yayımlanmış olup, bel ağrısı olmayan 15–30 yaş arası gençlerde bile yüksek oranda disk dejenerasyonu bulunduğunu göstermiştir.
Bu çalışmada:
- Katılımcıların %56’sında (yani her iki kişiden birinde) disk bozulması saptanmıştır.
- En sık etkilenen seviyeler L4–L5 (%38) ve L5–S1 (%30) olmuştur.
Yani bir başka deyişle, gençlerin önemli bir kısmında bel fıtığına zemin hazırlayan yapısal değişiklikler sessizce başlamaktadır.
Gençlerde Bel Fıtığı Neden Görülüyor?
Modern yaşam tarzı, gençlerde omurga sağlığını ciddi biçimde etkilemektedir. En sık nedenler şöyle sıralanabilir:
Uzun Süreli Oturma ve Yanlış Pozisyon
Masa başında geçirilen saatler, özellikle öne eğik veya kambur oturma alışkanlıkları, diskler üzerindeki basıncı artırır. Günde 6 saatten fazla oturmak, bel fıtığı riskini belirgin ölçüde artırmaktadır.
Obezite
Aşırı kilo, omurgaya binen yükü artırır. Bu da disklerin zamanla elastikiyetini kaybetmesine ve fıtıklaşmaya neden olur.
Genetik Yatkınlık
Ailede bel fıtığı öyküsü olan kişilerde, disk yapısını oluşturan kollajen ve proteoglikan genlerindeki farklılıklar nedeniyle risk daha yüksektir.
Spor Travmaları ve Ani Hareketler
Ağır yük kaldırma, ani dönüşler veya uygun olmayan egzersiz teknikleri gençlerde disk yırtıklarına yol açabilir. Özellikle futbol, basketbol, halter gibi sporlarla ilgilenenlerde bu risk daha fazladır.
Egzersiz Eksikliği
Düzenli egzersiz yapmayan bireylerde bel kasları zayıflar, bu da omurganın dengesini bozarak disklere daha fazla yük bindirir.
Bel Fıtığı Her Zaman Ağrı Yapar mı?
Hayır. İkinci çalışmada gösterildiği gibi, bel fıtığı veya disk dejenerasyonu saptanan gençlerin önemli bir kısmı tamamen asemptomatiktir — yani hiçbir ağrı hissetmemektedir.
Bu nedenle, MRI bulgularının tek başına tanı koydurucu olmadığı unutulmamalıdır. Görüntüleme sonuçları her zaman klinik belirtilerle birlikte değerlendirilmelidir.
Bir başka deyişle, “MR’da fıtık çıktı” ifadesi her zaman ameliyat ya da tedavi gerektirdiği anlamına gelmez. Bazı durumlarda bu bulgular yaşla birlikte görülen normal değişiklikler olabilir.
Genç Yaşta Bel Fıtığı Nasıl Önlenebilir?
Erken dönemde alınacak bazı önlemler, ileride yaşanabilecek ciddi bel rahatsızlıklarını engelleyebilir:
- Doğru oturma pozisyonu edinin.
Ekran hizası göz seviyesinde olmalı, sırt desteklenmeli, bel düz tutulmalıdır. - Her 45–60 dakikada bir ayağa kalkın.
Kısa yürüyüşler, omurga üzerindeki basıncı azaltır. - Kilo kontrolü sağlayın.
Fazla kilolar disklerin en büyük düşmanıdır. - Düzenli egzersiz yapın.
Yüzme, pilates ve core kaslarını güçlendiren egzersizler bel sağlığını korur. - Ağır yük kaldırırken dizleri bükün, belden eğilmeyin.
- Bel ağrısını ihmal etmeyin.
Uzun süren veya bacağa yayılan ağrılar mutlaka bir beyin ve sinir cerrahı tarafından değerlendirilmelidir.
Sessiz Başlayan Bir Tehdit
Genç yaşta bel fıtığı artık nadir görülen bir durum değildir. Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, genç bireylerin neredeyse yarısında omurga dejenerasyonunun (disk yıpranmasının) başladığını ortaya koymaktadır. Bu bulgu, genç yaşta bel fıtığı ve buna bağlı bel fıtığı ameliyatı oranlarının artışını açıklamakta; modern yaşamın omurga sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini net bir şekilde göstermektedir.
Ancak iyi haber şu: Bu süreç geri döndürülebilir veya en azından yavaşlatılabilir.
Doğru duruş alışkanlıkları kazanmak, aktif bir yaşam tarzı benimsemek ve vücut ağırlığını ideal sınırlar içinde tutmak, genç yaşta bel fıtığı riskini büyük ölçüde azaltabilir.
Unutmayın, bel sağlığı erken yaşta korunmaya başlanır.
Ne kadar erken önlem alınırsa, gelecekte bel fıtığı ameliyatı gerektirebilecek durumların ortaya çıkma olasılığı o kadar azalır.
Güzel Antalya, Antalya otelleri, rent a car firmaları, transfer hizmetleri ve bölgenin en güncel tatil önerileri üzerine uzmanlaşmış bir içerik üreticisidir. Antalya’da gezilecek yerler, her şey dahil oteller, villa kiralama seçenekleri ve ulaşım rehberleri gibi konularda ziyaretçilere bilgiler sunar.
